“Nu hard werken om voor je vijftigste al met pensioen te kunnen”. Hard werken, 24/7 bereikbaar, in het weekend je mail beantwoorden, ‘s nachts doorwerken, aanwezig zijn bij alle borrels en netwerken. Daarbij ook nog sporten en altijd energiek overkomen. Je lijkt niet te stoppen! Tot dat ene moment, een burn-out. Voor je het weet ben je er voor een jaar uit. Maar je bent vastberaden en komt sterker terug dan voorheen. Je werkt weer fulltime en lijkt voor de buitenwereld hersteld. Je hoort er zelfs bij. Jij hebt immers een burn-out gehad. Je probeert de draad weer op te pakken, maar dit keer niet door harder te werken, maar door slimmer te werken. Je voelt je namelijk niet de oude en zoekt naar andere oplossingen. Een cursus mindfullnes, slapen, stress, zelfontwikkeling etc. Maar is dit de oplossing? Gaat dit jouw helpen om grip te krijgen op je burn-out.
Het wordt tijd om een eerlijk en transparant beeld te krijgen van een burn-out!
Burn-out of overspannen?
Allereerst is het goed om het verschil te begrijpen tussen een burn-out en overspannenheid. Zoals eerder omschreven wordt een burn-out veelal enkel en alleen gerelateerd aan werk. Laten we dit is nader bekijken. Wanneer jij uitvalt en niet meer in staat bent om te functioneren, is het logische gevolg dat jij gedwongen, dan wel ongedwongen uit deze stressvolle situatie en omgeving stapt of wordt gehaald. Ongeacht de diagnose die jij op dat moment hebt gekregen is het devies: ‘Ritme en structuur houden, herstellen en dingen doen die jij leuk of belangrijk vindt’. Maar wat als jij binnen enkele maanden verbetering ziet? Je knapt weer op en krijgt simpelweg meer energie. Is dit het patroon wat hoort bij een burn-out? Wellicht niet wat men wil horen, mede omdat het haaks staat op het beeld van de maatschappij, maar het ligt wel het dichts bij de waarheid!
Wanneer de bron van stress wordt weggehaald en er treedt binnen aanzienlijke tijd verbetering op, is dit naar waarschijnlijkheid geen burn-out! Het is overspannenheid. Dit geldt tot het punt tot je weer geconfronteerd wordt met de bron van stress (manager)
Burn-out versus vitaliteit
Vrijwillig en ongedwongen datgeen kunnen doen wat jij leuk of belangrijk vindt. Het geeft energie, motivatie en veerkracht. De drie belangrijkste aspecten als we het hebben over vitaliteit (TNO) Maar wat is dan een burn-out? Een burn-out is letterlijk het tegenovergestelde van vitaliteit. Activiteiten of het herstellen hiervan, kosten meer energie (futloos) Geen motivatie om taken te doen die je eigenlijk zou moeten doen en door een kleine tegenslag of teleurstelling ben je al uit het veld geslagen. Chronische stress, mogelijk in combinatie met onverklaarbare lichamelijke klachten (burn-out) maken het lastig om datgeen te doen wat jij leuk of belangrijk vindt. Je wordt geleefd door de klachten of bent zelfs aan het overleven. Het lijkt wel alsof je lichaam jouw in bescherming neemt. Alsof hij bewust de rem erop houdt om te voorkomen dat jij wederom ‘over de grens’ gaat.
Als een donderslag bij heldere hemel. Je krijgt een ‘shut down’. Niet alleen een ‘shut down’ voor jezelf, ook voor je partner, familie, vrienden of andere naasten. Je verliest de controle met als gevolg dat je in strijd komt met jezelf, de verwachtingen van anderen of mogelijk de positie op je werk
Herstel je van een burn-out?
We vinden het van essentieel belang om eerlijk en transparant te zijn met betrekking tot een burn-out en het herstel hiervan. In de realiteit heeft 1 op de 5 te kampen met een burn-out en krijgt zelfs 1 op de 20 een terugkerende episode. De conclusie: Je lichaam hersteld niet (volledig) van een burn-out. Je lichaam hersteld wel, maar vergeet niet!Het is helaas niet het antwoord wat men wil horen, maar het ligt wel het dichts bij de waarheid. Wat we hier exact mee bedoelen is feitelijk dat het lichaam eerder op de rem zal trappen. De signalen of symptomen van een burn-out zullen absoluut verbeteren, je voelt je absoluut stukken beter, maar je lichaam zal altijd op z’n hoede blijven. Het ervaart een verhoogd bedreigingsniveau. Een bedreigingsniveau dat door meerdere factoren in stand wordt gehouden.
Bedreigingsniveau
Het lijkt alsof je lichaam destijds zo is geschrokken van wat er is gebeurd, dat dit vandaag de dan nog steeds het geval is. Het lichaam lijkt hiermee gevoeliger te reageren. Alsof het bedreigingsniveau (code rood) nog steeds van kracht is, terwijl de daadwerkelijke storm al enige tijd geleden is gaan liggen. Je lichaam is niet overtuigd dat het veilig genoeg is! Je lichaam ervaart een bedreiging en uit dit met symptomen als (chronische) pijn, vermoeidheid of burn-out. Een bedreiging die door meerdere factoren ontstaan of in stand worden gehouden.
Wat probeert je lichaam jou te vertellen?
Je wordt van het kastje naar de muur gestuurd, voelt je onbegrepen of juist niet gehoord. Na langdurig, medisch onderzoek (MRI, bloedwaarden etc.) wordt er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak gevonden voor de klachten die jij ervaart. Hoe frustrerend de uitkomst ook voor je is. Met de huidige, wetenschappelijke kennis ben jij feitelijk gezond verklaard. Nu hoor ik je denken. Oprecht ontzettend fijn dat ik gezond ben, maar de klachten zijn en blijven daadwerkelijk aanwezig! Hoe kan dit? Het is zaak om deze bedreiging in kaart te brengen.
Kennelijk is jouw lichaam niet overtuigd dat het veilig genoeg is.
Eten, drinken en slapen zijn logischerwijs van essentieel belang. Het valt hiermee onder de basisbehoeften van een mens. Enige tijd zonder deze behoeftes levert niet direct problemen op. Functioneren zonder eten of drinken wordt lastiger, maar is niet per direct desastreus.Structurele tekorten daarentegen wel! We hebben het hier vooral over een structureel tekort in de psychologische basisbehoeften. Een tekort of frustratie in de psychologische basisbehoeften verhogen het bedreigingsniveau van het lichaam. We hebben het hier over:
- Autonomie: Gevoel van controle en eigen keuzes kunnen maken
- Binding: Het ervaren van echte connectie met mensen uit jouw omgeving.
- Competentie: Het gevoel dat dingen jou goed tot makkelijk afgaan.
- Slaap: Wat is er zo bedreigend dat je niet goed en voldoende kunt slapen?
- Bewegen: Wat is er zo bedreigend dat je niet de beweegnorm haalt?
- Natuur: Wat is er zo bedreigend dat je niet buiten komt?
Sommige vormen van bedreigingen zijn terecht. Dit dient als bescherming om te voorkomen dat er daadwerkelijk meer of ergere ’schade’ ontstaat. Helaas is de keerzijde dat sommige bedreigingen onterecht zijn. Je lichaam is overbezorgd en wil je alsnog beschermen. Je lijf maakt hierin alleen geen onderscheidt waardoor de uitkomst in beide gevallen hetzelfde is.
Door inzicht te krijgen in verborgen stressoren (psychologische basisbehoeften) kunnen we de symptomen van een burn-out verminderen, eventueel leren accepteren en te werken aan een goed leven. Krijg de controle terug en leer ontdekken wat je nog uit het leven wilt halen. Leer de tools zodat je om kan gaan met de verschillende motivatievormen, krijg grip op slaap, bewegen, stress en emotiemanagement. Dit allemaal zodat jij weet wat jij kunt doen om terugval of een acute situatie de baas te zijn!
Conclusie
We leven in een maatschappij waarin hard werken hoort. Een maatschappij waarin als je maar hard genoeg werkt, je alles kunt bereiken. Je hoort er namelijk pas bij als je een burn-out hebt gehad. Maar wat als je na je herstel nog steeds niet de oude bent? Je doet en laat er veel voor, maar er ‘ontbreekt’ nog steeds iets. Je moet je daarmee ook sterk afvragen of je weer op dat punt gaat komen, maar ook of je dit überhaupt wel wilt.
Een (aankomende) burn-out is namelijk veelal het gevolg van een (chronisch) tekort in de basisbehoeften. Niet alle basisbehoeften zijn voor jou wellicht even belangrijk. Maar onder aan de streep is het de totale som van tekorten of frustraties waardoor de spreekwoordelijke emmer zal overstromen. Je lichaam ervaart duidelijk een verhoogd bedreigingsniveau en zal handelen uit bescherming. Het dwingt je om daadwerkelijk een stap terug te nemen. Er wordt hard op de rem getrapt. Beter bekend als een ‘shut down’ Het is zaak om controle te herwinnen. Een vitaliteitstherapeut helpt jouw om symptomen te verminderen, te leren accepteren waar nodig, jouw omgeving te gebruiken en jou de tools de leren om te weten waar jij staat in het proces (fase van motivatie). Weet wat jij kunt doen om terugval te voorkomen of om juist te handelen in een acute situatie.
Anderen bekeken ook:
