Stress, we hebben er allemaal wel is te maken mee gehad. Drukte op het werk, het hebben van een sollicitatiegesprek of wellicht tijdsdruk omdat je vanochtend te laat bent vertrokken voor je afspraak. Allemaal voorbeelden die als stressvol ervaren kunnen worden. Maar ervaart iedereen stress eigenlijk op dezelfde manier? en maakt het dat per definitie ongezond?
Wat is stress eigenlijk?
Stress is een verzamelnaam voor alle factoren die iemand uit balans kunnen brengen en daardoor het evenwicht verstoren. We kunnen stress onderverdelen op twee manieren. Aan de ene zijde hebben we ‘positieve stress’ en aan de andere kant hebben we te maken met ‘negatieve stress’. Het ervaren van stress is uitstekend, het betekent concreet dat je ‘nog iets wilt’. Je bent bereid om te gaan voor persoonlijke groei en wil daardoor graag net dat beetje ‘meer uit het leven halen’. Een niet te onderschatten aspect als we het hebben over vitaliteit.
Waar gaat het mis?
Het ervaren van stress is uitstekend, we komen pas in de problemen wanneer er geen controle meer is. Of, wanneer we denken dat er geen controle meer is. Stel je voor dat je als chef kok werkt in een druk bezocht restaurant. Je weet dat het hard werken wordt, maar je hebt jaren ervaring en weet in grote lijnen wat je te wachten staat. Maar, wanneer het restaurant bijna zijn toppunt qua drukte bereikt, gaat er iets mis. De lamp boven het bord voor het warm houden staat te heet. Het gerecht moet opnieuw gemaakt worden en de gasten moeten langer op het eten moeten wachten. Je loopt de hele avond achter de feiten aan. Je verliest de controle.
“Stress moet je niet minderen maar managen!”
Chef kok zijn is en blijft nu eenmaal stressvol met meerdere invloeden van buiten af. Je probeert voor jezelf zoveel mogelijk controle te houden op de situatie in de keuken. Beperkt menukaart, je bereidt de gerechten zoveel mogelijk voor en maakt wat extra, splitst het gerecht en verdeeld de taken, plant de opbouw, controleert vooraf de apparatuur, etc. Het mooie is dat mocht er in deze situatie alsnog iets mis gaan, heb je voor jezelf wat ruimte gecreëerd waardoor er niet per definitie een verlies van controle is. Je managet stress.
Webinar: Andere Kijk op Stress
“Stress voorkom je niet. Sterker nog, zonder stress geen verandering of leven. Het probleem van langdurige of chronische stress heb ik nooit begrepen. Zwaartekracht is ook chronische stress, maar zonder wordt het best lastig. Toch is stress niet heel motiverend, ontspanning klinkt leuker.
Hoe zorg je er voor dat een stressvolle taak toch motiveert? Leer het in onze webinar.
Natuurlijk is het goed om tijd te plannen voor ontspanning, maar dat hoeft echt geen meditatie, yoga of ademhalingsoefening te zijn. Wil je alternatieven? Kijk dan onze live webinar. “
Het hebben, maar vooral houden van controle is van uiterst belang. Stel je moet een belangrijke presentatie geven voor een nieuwe klant op het werk. Je hebt er alles aan gedaan om niks aan het toeval over te laten. De laptop staat al klaar en de eerste dia staat al geprojecteerd op het scherm. Je neemt nog even de laatste punten voor jezelf door en merkt dat iedereen langzamerhand binnen komt lopen en voor zichzelf een plekje zoekt. Je begint op dit moment toch enige vorm van spanning en stress te ervaren. Met zweethanden start je je presentatie, maar na een aantal zinnen merk je dat je op een positieve manier de aandacht van iedereen hebt. Waar je in het begin toch wat last had van stress, merk je dat dat eigenlijk als sneeuw voor de zon verdwenen is. Je kent je taak, je weet wat je kunnen is en hebt van te voren al geprobeerd om zoveel mogelijk controle over de presentatie te behouden. Dit zijn exact de principes die we kunnen bestempelen als ‘positieve stress’, in de volksmond beter bekend als ‘’flow’’.
Examen stress
Nu we weten dat stress niet per definitie ongezond is, noemen we nog een voorbeeld. Je moet binnenkort een belangrijk tentamen doen. Je weet van jezelf dat je beschikt over de juiste kennis om het tentamen tot een goed einde te brengen. Je bent thuis namelijk meerdere malen door vrienden en familie overhoord en kan alle antwoorden al dromen. Je zou bijna zeggen dat het een ‘eitje’ wordt. Echter wanneer je naar school fietst word je zenuwachtig. Je begint wellicht zelfs al aan je eigen kunnen te twijfelen. Maar waarom?, je hebt immers al laten zien dat je het kan!
Het verschil zit hem in dit geval in de omgeving. Thuis heb je namelijk al lang laten zien dat het mogelijk is om een voldoende te halen. Alleen nu de situatie en de omgeving anders is, wordt het lastig.
De omgeving waarin je nu moet laten zien dat je beschikt over de juist kennis is namelijk compleet anders. Je zit niet meer vertrouwd op je studeerkamer zonder dat ook maar iemand je ziet of hoort. Op dit moment zit je namelijk met 30 medestudenten in een klaslokaal, met een docent die nauwlettend in de gaten houdt of niemand afkijkt. Het geen wat je moet doen blijft exact hetzelfde, namelijk je kennis uiten en een voldoende scoren. Alleen doordat de situatie en de omgeving anders is, gaan we dit ervaren als stress.
Durf jezelf in dit soort situaties de volgende vraag te stellen: ‘’behoor ik hier te zijn’’? Het lijkt op eerste oog een vrij logisch vraag, want je moet immers gewoon naar school toe en hebt geen keuze om het tentamen wel of niet te maken. Maar zodra je bij jezelf na gaat of je hier wel hoort te zijn, geeft dat indirect antwoord op het wel of niet ervaren van stress, en welke variant daarvan. Kun je de vraag beantwoorden met een volmondige ‘ja’ hebben we te maken met ‘positieve stress’. Gebruik de energie en focus. Moet je de vraag met ‘nee’ beantwoorden hebben we te maken met ‘negatieve stress’.
Stress voor persoonlijke groei
Stress is onderdeel van het leven en kan functioneel zijn. Stress wordt minder functioneel wanneer we geen controle meer hebben over het geen wat we doen. Stress moeten we daarom dus ook niet perse minderen, eerder managen. Stress geeft een prikkel die voor persoonlijke groei kan zorgen. Durf te gaan tot je persoonlijke grens en probeer zoveel mogelijk controle te behouden. Op het moment dat je zelf van mening bent dat je op de juiste plaats bent en daar dus ‘hoort te zijn’ is er sprake van positieve stress. Je werkt van persoonlijke groei. Durf stress te zien als iets moois en laat het een positieve impuls aan je leven geven!
