Stijfheid hoort bij ouder worden. Hoezo?
Stijfheid in gewrichten door leeftijd
Stijfheid wordt vaak gekoppeld aan slijtage ofwel artrose, waar we vaker over schreven. Het wordt gezien als een verouderingsproces en hebben er allemaal mee te maken. Toch is de één stijver dan de ander. Er moeten meer factoren mee spelen. Dit kan natuurlijk te maken hebben met de conditie van een gewricht zelf, erfelijkheid, eerdere schade of aandoening. Maar.., we willen nog een andere reden aankaarten. Wij zien dagelijks dat iemand binnen enkele seconden minder stijf wordt. Hoe kan dat?
Pijn is een lerend systeem
Vaker schreven we over pijn als beschermingsmechanisme. Dit is een lerend proces, waar we steeds beter in worden. Tijdens een familie barbecue werd ik er weer aan herinnerd. Om uit te leggen dat pijn niet altijd betekent dat je schade hebt gebruiken we vaak het voorbeeld met vuur. Mijn neefje van 3 jaar, was heerlijk aan het spelen met een bal, tot de bal in de buurt kwam van de barbecue. Die barbecue was héééééeeel interessant! Na meer dan tien keer gezegd te hebben dat hij niet in de buurt van de barbecue moest komen, veranderde dit niet. Het werd alleen maar interessanter. Een uur later, toen iedereen was uitgegeten en zat te smullen van het toetje, vond mijn neefje het een geschikt moment om het nog één keer te proberen. Je raadt het al…. Aaaauuuuuw!!!! Hij had geen brandwond, maar wel pijn aan zijn vingertop. Na gekoeld te hebben was er niks meer aan de hand en ging hij vrolijk verder spelen. Maar als de bal nu naar de barbecue rolde rende hij niet naar de bal, maar vertraagde en liep heel voorzichtig naar de bal.
Als je hand vuur nadert voorspelt je brein/lichaam dat er gevaar dreigt. Naarmate je dichterbij komt vertraag je en trek je de hand uiteindelijk terug bij pijn.
Veiligheid op nummer één!
Dit is eigenlijk niet anders bij bewegingen in gewrichten die in gevaar dreigen te komen. Je ervaart een vertraging in de vorm van stijfheid. Je brein beoordeelt het gevaar door een voorspelling op basis van eerdere ervaringen, verwachting en gevoelssensoren. Als een beweging in het verleden pijnlijk is geweest, bestaat er een grote kans dat deze beweging daarna stijver voelt.
Het interessante is dat een voorspelling achteraf fout kan blijken! Bij de weersvoorspelling in Nederland wordt met regelmaat code oranje gegeven. Na een onverwachtse storm wat vaker, waarvan het achteraf niet nodig was. Het was een foute voorspelling. Naarmate de tijd vordert worden de voorspellingen weer nauwkeuriger en worden er minder foute voorspellingen gedaan.
Een eerste keer bewegen na een pijnlijke ervaring met schade zal iets voorzichtiger zijn. Mogelijk is dit een foute voorspelling. Naarmate je weer vaker hebt bewogen zonder schade, krijg je meer vertrouwen en wordt de voorspelling steeds nauwkeuriger. Ook al ging dit gepaard met lichte (goede) pijn als waarschuwing of eigenlijk overbezorgdheid. Je ervaart weer minder stijfheid. Het mag duidelijk zijn dat naarmate je meer beweegt je steeds nauwkeuriger wordt en minder foute voorspellingen maakt. Door samen met de patiënt een analyse te maken welke bewegingsrichtingen terecht of onterecht beschermd worden en daar naar te handelen, zien we dagelijks snel resultaat.
Ervaar jij pijn bij bewegen, maak dan een afspraak met een van onze fysiotherapeuten met specialisatie McKenzie therapie. De McKenzie therapeut analyseert welke bewegingen pijnlijk mogen zijn en welke bewegingen je beter tijdelijk moet minderen.
Waarom gevarieerd bewegen?
Stel je beweegt een bepaald gedeelte van een gewricht bijna niet meer? Kun je voorspellen dat deze stijver wordt. Dit kan relatief snel. Hier geldt de regel: belasting = volume x intensiteit. Langdurig zitten met een gebogen rug (volume) geeft stijfheid om de rug weer te kunnen strekken, veelvuldig maximaal bukken naar de grond in de tuin (intensiteit) geeft stijfheid om de rug weer te strekken. Je kunt dit makkelijk zelf ervaren. Door meer dan 2 minuten maximaal gehurkt te zitten, zullen de meeste mensen moeite hebben de knieën weer te strekken. Het is natuurlijk onzin dat een spier ineens zwakker is geworden.
Bekijk onze vlog voor een alternatief op de zonnegroet voor gevarieerd bewegen in eindstanden
Dit alles zal meevallen als je dagelijks alle gewrichten volledig (naar alle eindstanden) beweegt. Als jij een zittend beroep hebt, je rug veel gebogen blijft en bijna nooit goed strekt, ontstaat er wel een disbalans. Je rug wordt steeds stijver om te kunnen strekken en je beweegt of zit steeds meer met een gebogen rug. Dit kan op den duur wel een overbelasting worden. Het advies is gevarieerd bewegen. Dit betekent niet dat je moet sporten, maar wel dat je na een uur zitten even opstaat, je rug strekt en even gaat lopen.
Soms is het prettig een systeem of oefenreeks te hebben om te werken aan je eigen stijfheid. Schrijf je in voor onze cursus “Stijfheid in Beweging”. De cursus bestaat uit 5 lessen en wordt in Emmen bij MoVital gegeven.
- Binnenkort het vervolg: de controle over de eindstanden van een gewricht als factor bij stijfheid.
Peter Hagel is de oprichter van MoVital. Daarnaast is hij hier werkzaam als fysiotherapeut en Vitaliteitstherapeut. Met meer dan 15 jaar ervaring heeft Peter zijn sporen in het vak als fysiotherapeut en geregistreerd McKenzie therapeut zeker verdiend. En er is meer; Naast fysiotherapeut is Peter als docent betrokken bij het Chivo kennisinstituut en is hij direct betrokken bij het opzetten van een nieuwe beroepsgroep: de Vitaliteitstherapeut. Tevens is Peter muskuloskeletaal consulent bij de Rugpoli Velp. “Genieten van het leven!” is voor Peter een belangrijk motto. “Genieten kan daarbij in de kleine en de grote dingen zitten: weer kunnen staan en een paar passen lopen, weer fietsen of sporten of gewoon je hobby weer kunnen uitoefenen. Als startpunt kun je kijken naar dat wat je mogelijk beter kunt en vanaf daar stapsgewijs opbouwen.”
